Romatoid artrit nedir? Ortaya çıkma neden olur?

Romatoid Artrit (RA), bağışıklık sisteminin eklemlere ve bazen diğer organlara saldırdığı kronik, iltihaplı bir otoimmün hastalıktır. Genellikle eller, ayaklar ve bileklerde küçük eklemleri etkiler, ancak vücuttaki diğer eklemleri ve organları da etkileyebilir. RA, eklemlerde ağrı, şişlik ve sertlik ile karakterizedir ve tedavi edilmezse eklem hasarına yol açabilir.

Romatoid Artrit’in Belirtileri

RA'nın belirtileri genellikle yavaş başlar ve zamanla şiddetlenir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Eklem Ağrısı ve Şişlik: Genellikle küçük eklemleri (eller, parmaklar, ayaklar) etkiler.
• Sabah Tutukluğu: Özellikle sabahları veya uzun süre hareketsiz kalındığında eklemlerde harekette açmada zorlanma.
• Kronik Yorgunluk: Uzun süreli iltihaplanma nedeniyle enerji kaybı.
• Ateş ve Halsizlik: Bazı hastalarda düşük dereceli ateş olabilir.
• Eklem Deformiteleri: İlerleyen vakalarda eklemlerde kalıcı şişlik, eklem hareket kısıtlığı, şekil bozuklukları.

Romatoid Artrit’in Nedenleri

RA'nın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla eklemlere saldırmasıyla oluştuğu düşünülür. Ortaya çıkmasında Ailede RA hastası olması, Cinsiyet(Kadınlarda daha sık), sigara kullanımı gibi risk faktörleri var.

Tanı ve Teşhis

RA tanısı koymak için bir romatoloji uzmanı genellikle şu yöntemleri kullanır:

1. Fiziksel Muayene: Eklem ağrısı, şişlik ve hareket kısıtlılığının değerlendirilmesi.
2. Kan Testleri:
• Romatoid Faktör (RF) ve Anti-CCP antikorları.
• CRP ve Sedimentasyon (ESR) gibi iltihap göstergeleri.
3. Görüntüleme Testleri: Röntgen, ultrason veya MR, eklem hasarını değerlendirmek için kullanılır.

Tedavi Yöntemleri

RA tedavisinde amaç, hastalığın ilerlemesini durdurmak, ağrıyı azaltmak ve eklem fonksiyonlarını korumak ve eklem dışında etkilenebilen organlardan akciğer, plevra yada çok daha az etkilenen göz, kalp zarında hasar oluşumunu engellemektır.

Tedavi seçenekleri şunlardır:

• İlaç Tedavisi:
• Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler): Ağrıyı ve iltihabı azaltır.
• Kortikosteroidler: Şiddetli iltihabı kontrol altına almak ve Metotrexate gibi ilaçların etkinliği geç ortaya çıkması nedeniyle kısa süreli kullanılır.
• Hastalık Modifiye Edici Anti-Romatik İlaçlar (DMARD’lar): Methotrexate gibi ilaçlar hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
• Biyolojik Tedaviler: İltihap proteinlerini hedef alır (ör. TNF inhibitörleri).
• Fizik Tedavi ve Egzersiz: Eklem hareketliliğini korumak ve kasları güçlendirmek için uygulanır.
• Cerrahi: Nadir olmakla birlikte, İleri vakalarda hasarlı eklemlerin onarımı veya değiştirilmesi gerekebilir.

RA tedavisi mevcut tedavi imkanları altında uzun dönem takip ve tedavi gerektirip. Hastaların en büyük kaygılarından olan devamlı ilaç kullanma endişesi sıktır. Ancak takip ve tedaviye uyumluluk ilerleyen süreçlerde ilaçsız takip sürelerini mümkün kılabilir.

Romatoid Artrit ile Yaşam

RA, yaşam boyu sürebilen bir hastalıktır, ancak erken teşhis ve doğru tedavi ile kontrol altına alınabilir.

• Dengeli Beslenme: Omega-3 yağ asitleri, meyve ve sebze ağırlıklı bir diyet faydalıdır.
• Sigara ve Alkol: Kaçınılması önerilir.
• Stres Yönetimi: İltihabı artırabileceği için önemlidir.